(TAP) – Một sắc lệnh hành pháp mới được Tổng thống Donald Trump ký ban hành đã yêu cầu cử tri chứng minh quyền công dân trước khi đăng ký bỏ phiếu bầu cử liên bang. Điều này khiến truyền thông quan ngại, hàng triệu người sẽ có nguy cơ bị tước quyền bầu cử, đồng thời đối mặt với những thách thức về mặt pháp lý.
Nhà Trắng ngày 25/3 đăng thông cáo báo chí cho biết, Tổng thống Donald Trump vừa ký sắc lệnh hành pháp nhằm cải tổ toàn diện các cuộc bầu cử ở Hoa Kỳ. Theo đó, quy định mới yêu cầu mọi người chứng minh quyền công dân trước khi đăng ký bỏ phiếu – động thái bị truyền thông trong nước (NBC News) cho là có nguy cơ ảnh hưởng đến quyền bầu cử của hàng chục triệu công dân. Sắc lệnh hành pháp cũng đặt ra một số thay đổi toàn diện, bao gồm lệnh cấm một số thiết bị bầu cử sử dụng mã QR buộc các tiểu bang phải lắp đặt thêm thiết bị mới. Bên cạnh đó, nó cũng yêu cầu tất cả lá phiếu phải được nhận trước Ngày bầu cử. Đây được xem là nỗ lực nhằm phủ quyết các tiểu bang tiếp nhận phiếu bầu qua thư sau thời điểm hợp lệ, nhưng có dấu bưu điện thể hiện thời gian trước ngày hết hạn.
Nhà Trắng cho biết, Tổng thống Donald Trump vừa ký sắc lệnh hành pháp cải tổ toàn diện các cuộc bầu cử ở Hoa Kỳ (Nguồn: White House)
Cũng theo Nhà Trắng, ông Donald Trump đã chỉ đạo Ủy ban Hỗ trợ Bầu cử (Election Assistance Commission) - một cơ quan lưỡng đảng độc lập hỗ trợ các quan chức bầu cử, làm lại mẫu đăng ký cử tri. Đồng thời, yêu cầu người bỏ phiếu phải xuất trình hộ chiếu Hoa Kỳ hoặc giấy tờ tùy thân do Chính phủ cấp có ghi rõ quốc tịch để đăng ký bỏ phiếu. Sắc lệnh mới của Tổng thống nêu rõ, hành động này được thiết kế nhằm ngăn chặn những trường hợp không phải công dân tham gia bỏ phiếu. Washington, D.C xác định, việc bỏ phiếu với tư cách không phải công dân là tội nghiêm trọng, tạo ra một loạt bất công, ảnh hưởng đến công tác kiểm tra của viên chức. Dự luật cũng yêu cầu Bộ Hiệu quả Chính phủ (Department of Government Efficiency, viết tắt: DOGE) - cơ quan do tỷ phú Elon Musk phụ trách và các cơ quan liên bang rà soát danh sách cử tri tiểu bang để loại bỏ những trường hợp không đủ điều kiện.
Ngay lập tức, các chuyên gia luật bầu cử cho rằng sắc lệnh này chắc chắn sẽ gặp phải nhiều thách thức pháp lý, đồng thời đã đặt câu hỏi liệu ông Trump có thẩm quyền thực hiện thay đổi hay không. Nguyên nhân vì luật liên bang hiện hành chỉ yêu cầu cử tri tuyên thệ bản thân là công dân và đủ điều kiện bỏ phiếu khi đăng ký. Ngoài ra, Toà án cũng ngăn cản các tiểu bang bổ sung yêu cầu chứng minh tư cách công dân đối với người bỏ phiếu trong các cuộc đua liên bang. Hình phạt cao nhất đối với những trường hợp gian dối được xếp vào tội khai man.
Chuyên gia quan ngại, sắc lệnh của ông Trump khó được thông qua vì quyền quản lý thời gian, địa điểm và cách thức tổ chức bầu cử liên bang thuộc về Quốc hội cũng như các địa phương (Nguồn: X “The White House @WhiteHouse”)
Giám đốc Chương trình Quyền bỏ phiếu tại Trung tâm Công lý Brennan (Voting Rights Program at the Brennan Center for Justice) thuộc Trường Luật NYU (NYU School of Law) – ông Sean Morales-Doyle lo ngại, sắc lệnh của ông Trump khó được thông qua. Ông Morales-Doyle cùng Justin Levitt – học giả về luật hiến pháp tại Trường Luật Loyola (Loyola Law School) đồng tình quan điểm cho rằng, Tổng thống hầu như không có quyền đối với các cuộc bầu cử liên bang. Theo đó, một số chuyên gia luật bầu cử do NBC News khảo sát cũng nhận định, hiến pháp hiện nay trao cho Quốc hội và các tiểu bang quyền quản lý thời gian, địa điểm và cách thức tổ chức bầu cử.
Huy Niel
