(TAP) - Lạng Sơn - vùng đất địa đầu phía Bắc của Tổ quốc không chỉ nổi tiếng với cảnh quan thiên nhiên kỳ vĩ mà còn lưu giữ nhiều di sản văn hóa đặc sắc. Trong đó, Lễ hội đền Kỳ Cùng - Tả Phủ là những di sản văn hóa tiêu biểu, thể hiện rõ nét truyền thống tín ngưỡng, phong tục tập quán và tinh thần đoàn kết của nhân dân nơi đây.
Theo Cổng thông tin Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam, Đền Kỳ Cùng, nằm ở bờ Bắc sông Kỳ Cùng thuộc phường Vĩnh Trại, thành phố Lạng Sơn, được xây dựng từ thời Hậu Lê với mục đích ban đầu thờ Thần Giao Long (Thần sông Kỳ Cùng). Về sau, nhân dân địa phương tiếp tục thờ Quan lớn Tuần Tranh - vị quan trấn ải tại Lạng Sơn. Trong khi đó, đền Tả Phủ tọa lạc tại phường Hoàng Văn Thụ, được xây dựng vào năm 1683 để phụng thờ Tả đô đốc Hán quận công Thân Công Tài - người có công lớn đánh đuổi giặc cướp, bảo vệ cuộc sống an lành của nhân dân. Năm 1993, Bộ Văn hóa - Thông tin ( Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch ngày nay) xếp hạng đền Kỳ Cùng - đền Tả Phủ là di tích cấp quốc gia.
Nguồn: Cổng thông tin Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam
Lễ hội đền Kỳ Cùng - đền Tả Phủ diễn ra hằng năm từ ngày 22 đến 27 tháng Giêng âm lịch nhằm tri ân hai nhân vật lịch sử quan trọng: Quan lớn Tuần Tranh và Tả đô đốc Hán quận công Thân Công Tài. Lễ hội được tổ chức long trọng với phần lễ diễn ra vào hai ngày chính: 22 và 27 tháng Giêng. Ngày 22, nghi thức rước bát hương Quan lớn Tuần Tranh từ đền Kỳ Cùng lên đền Tả Phủ thực hiện giữa không khí trang nghiêm.
Đến ngày 27, lễ rước kiệu từ đền Tả Phủ trở về đền Kỳ Cùng thu hút đông đảo nhân dân và du khách thập phương. Ngoài các nghi thức quan trọng như lễ tế khai hội, lễ đón rước, lễ an vị và lễ tạ, lễ hội còn đậm nét văn hóa dân gian với nhiều hoạt động đặc sắc. Đặc biệt, phần hội kéo dài suốt sáu ngày với hàng loạt trò chơi dân gian, tạo nên không khí sôi động ở những ngày đầu xuân.
Nguồn: Cổng thông tin Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam
Điểm nhấn đặc sắc thu hút đông đảo người dân và du khách là hội tranh đầu pháo, diễn ra vào sáng ngày 27 tháng Giêng. Đầu pháo cuốn vải đỏ, gắn kim loại, khi đốt sẽ văng lên không trung trước khi rơi xuống đất. Người tham gia tranh giành với mong muốn mang lại may mắn, tài lộc trong năm mới. Người chiến thắng sẽ nhận lễ vật gồm xôi, mâm quả và phần thưởng tiền mặt. Theo truyền thuyết, hội tranh đầu pháo có nguồn gốc từ thời Tả đô đốc Hán quận công Thân Công Tài nhậm chức. Khi ấy, ông đã cùng quân dân đánh bại giặc cướp, mang lại sự bình yên cho vùng đất này. Sau chiến thắng, nhân dân mở hội ăn mừng vào dịp đầu xuân, từ đó hội tranh đầu pháo trở thành nét văn hóa truyền thống không thể thiếu.
Nguồn: Cổng thông tin Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam
Lễ hội đền Kỳ Cùng - đền Tả Phủ không chỉ mang ý nghĩa tín ngưỡng mà còn trở thành biểu tượng văn hóa đậm đà bản sắc dân tộc. Với giá trị lịch sử, văn hóa, tinh thần cố kết cộng đồng, lễ hội chính thức ghi danh vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia vào năm 2015, trở thành niềm tự hào của người dân Lạng Sơn. Không chỉ làm phong phú đời sống tinh thần, lễ hội còn góp phần thúc đẩy du lịch, kinh tế và văn hóa địa phương phát triển. Đây chính là di sản quý báu mà người dân Lạng Sơn gìn giữ và tiếp nối qua bao thế hệ.
Hoang Nam
