(TAP) – Ngày 2/4 vừa qua, Tổng thống Donald Trump đã công bố mức thuế quan sâu rộng với tất cả quốc gia xuất khẩu vào Hoa Kỳ, trong đó ghi nhận Trung Quốc và Đông Nam Á (ASEAN) dường như là những bên chịu nhiều ảnh hưởng nhất. Chuyên gia quốc tế quan ngại, động thái này của lãnh đạo Nhà Trắng có thể thay đổi cục diện ASEAN, đẩy một số quốc gia có lập trường trung lập về phía Bắc Kinh.
The Guardian (Vương quốc Anh) nhận định, Trung Quốc bị ảnh hưởng đặc biệt nặng nề bởi mức thuế quan mới, khiến tổng mức thuế đánh vào hàng nhập khẩu của Bắc Kinh lên đến hơn 50%. Xếp sau đó là các quốc gia thuộc khu vực Đông Nam Á (Association of Southeast Asian Nations , viết tắt: ASEAN) đứng đầu là Campuchia với mức thuế lên đến 49%. Tờ báo này dẫn lời thành viên cấp cao tại Viện ISEAS-Yusof Ishak (ISEAS-Yusof Ishak Institute) ở Singapore - Tiến sĩ Siwage Dharma Negara đưa ra giả thuyết, các quốc gia có liên quan đến khoản đầu tư lớn từ Trung Quốc đang bị Washington, D.C nhắm đến. Cụ thể, chuyên gia này nói rằng, bằng cách chọn mục tiêu vào các đầu tư của Trung Quốc ở Campuchia, Lào, Myanmar, Indonesia, Nhà Trắng có thể sẽ ảnh hưởng đến xuất khẩu và nền kinh tế đất nước tỷ dân.
Mức thuế vừa được Nhà Trắng công bố đối với tất cả quốc gia xuất khẩu vào Hoa Kỳ (Nguồn: X “The White House @WhiteHouse”)
Đáng nói rằng, mức thuế được đưa ra trong bối cảnh nhiều quốc gia, đặc biệt là những nước ASEAN chậm phát triển phải vật lộn trước việc ông Donald Trump cắt giảm tài trợ cho chương trình của USAID ở quốc tế. Điển hình nhất phải kể đến Myanmar, quốc gia được cho đang rất cần cung cấp viện trợ nhân đạo sau trận động đất vừa qua, vẫn phải chịu mức thuế nhập khẩu lên đến 44%. Xếp sau đó là Lào và Việt Nam, hai nền kinh tế ghi nhận cũng chịu ảnh hưởng nặng khi đối mặt trước mức thuế nhập khẩu lần lượt là 48% và 46%. Trong khi đó, Thái Lan - đối tác hiệp ước an ninh của Washington, D.C, bị đánh thuế 36%. Các nước Đông Nam Á khác bị đánh thuế suất thấp hơn, bao gồm: Indonesia (32%); Malaysia và Brunei (24%); Philippines (17%); Singapore (10%).
Đồng quan điểm với The Guardian, truyền thông Đông Nam Á (CAN) dẫn lời Nhà kinh tế học người Mỹ gốc Malaysia – ông Woo Wing Thye nhận định, khu vực bị nhắm đến có thể do mối quan hệ thương mại chặt chẽ hơn với Trung Quốc – nền kinh tế thường bị Hoa Kỳ đánh giá là mối đe dọa hàng đầu trong cuộc chiến thương mại toàn cầu. Điển hình có thể kể đến Campuchia – quốc gia bị Washington, D.C áp thuế gần 50%, ghi nhận cũng là nước trong khu vực nhận được nhiều khoản đầu tư nhất từ Bắc Kinh, với hơn 800 dự án, tổng trị giá 34 tỷ USD, chiếm đến 50% lượng FDI quốc gia. Mặc dù hành động của ông Trump nhằm phản ứng với các chính sách thương mại thiếu công bằng, chuyên gia vẫn cảnh báo, động thái cứng rắn với ASEAN có thể đẩy các quốc gia này đến gần hơn với đất nước tỷ dân. Ông Woo Wing Thye quan ngại, một số nước ASEAN trước đây đã khẳng định muốn giữ thái độ trung lập, nhưng những mức thuế quan này có thể thúc đẩy họ ủng hộ Bắc Kinh trong cuộc chiến thương mại toàn cầu.
Chuyên gia quan ngại, hành động áp thuế có thể đẩy Đông Nam Á đến gần hơn với Trung Quốc (Nguồn: X “The White House @WhiteHouse”)
Như đã đề cập, Tổng thống Donald Trump cũng đã áp thuế 34% đối với Trung Quốc – bổ sung bên cạnh mức thuế 20% trước đó, với lý do nhằm để hạn chế dòng chảy ma tuý (fentanyl) vào Hoa Kỳ. Đến ngày 3/4 (giờ Bắc Kinh), tờ The Daily Star dẫn lời Bộ Thương mại (Ministry of Commerce) Trung Quốc phản đối mạnh mẽ hành động của Washington, D.C, cho rằng điều này vi phạm các quy tắc thương mại quốc tế và gây tổn hại đến quyền lợi hợp pháp của các bên liên quan. Trung Quốc tuyên bố sẽ đáp trả bằng cách áp thuế lên nhiều mặt hàng nông sản của Hoa Kỳ. Đồng thời, cảnh báo rằng cuộc chiến thương mại leo thang có thể ảnh hưởng tiêu cực đến sự phục hồi kinh tế, song nước này vẫn kêu gọi Nhà Trắng đối thoại để giải quyết tranh chấp.
Kelvin Huynh
